Menstruasiya zamanı nə normaldır, nə isə deyil?
Qadın orqanizmi mürəkkəb və incə bir sistemdir və menstruasiya bu sistemin sağlam işlədiyinin əsas göstəricilərindən biridir. Aybaşı dövrü qadının həyatında aylıq olaraq təkrarlanan və çox zaman göz ardı edilən, lakin böyük önəm daşıyan bir prosesdir. Lakin menstruasiya zamanı baş verən hər hal “normal” sayılmır. Bəzi əlamətlər qadın sağlamlığı ilə bağlı daha dərin siqnallar verə bilər. Bu səbəbdən, “normal aybaşı” ilə “anormal aybaşı” arasındakı fərqi bilmək və öz bədənini tanımaq çox vacibdir.
Normal aybaşı qanaması, qadın orqanizminin təbii ritminə uyğun şəkildə, müəyyən aralıqlarla və sabit simptomlarla baş verən bir prosesdir. Adətən, aybaşı dövrü 21–35 gün aralığında olur. Yəni iki menstruasiya arasında bu qədər müddət keçməsi normal hesab olunur. Aybaşı qanamasının özü isə orta hesabla 3–7 gün davam edir. Bu müddət ərzində qadın gündə 30–40 millilitr, ümumilikdə isə 80 millilitrdən çox qan itirir. Çox zaman bu, gündə 3–4 sanitar pad istifadə olunması ilə müşahidə olunur. Qan rəngi parlaq və ya tünd qırmızı olur, başlanğıcda bir qədər daha tünd rəngdə ola bilər. Həmçinin, menstruasiya zamanı aşağı qarın nahiyəsində yüngül və ya orta dərəcədə ağrılar müşahidə oluna bilər. Bu sancılar əksər hallarda normal sayılır və adi ağrıkəsicilərlə idarə olunur. Aybaşı qanamasına xas bir qoxu ola bilər, lakin bu qoxu pis və irinli olmamalıdır.
Bütün bu xüsusiyyətlər menstruasiyanın normal getdiyini göstərir. Lakin bəzi hallar var ki, onlar artıq anormal sayılır və diqqətlə yanaşılmalıdır. Məsələn, əgər qadın hər 1–2 saatdan bir pad dəyişmək məcburiyyətində qalırsa, qan laxtaları çox və iri ölçüdədirsə, bu menoraji — yəni həddindən artıq qanaxma ola bilər. Eyni zamanda, əgər aybaşılar çox gec-gec baş verirsə (35 gündən çox fasilə ilə), bu oliqomenore adlanır. Əksinə, aybaşıların çox tez-tez — yəni 21 gündən az fasilə ilə baş verməsi polimenore sayılır. Bəzi qadınlarda isə ümumiyyətlə aybaşı olmaya bilər: əgər 16 yaşa qədər menstruasiya başlamayıbsa və ya əvvəllər aybaşı olan bir qadında 3 ay və daha çox müddət keçirsə, bu amenore — yəni aybaşı olmaması halıdır.
Daha bir önəmli göstərici isə aybaşılar arasında olan qanamalardır. Cinsi əlaqədən sonra və ya menopauzadan sonra baş verən qanamalar da anormal sayılır və mütləq şəkildə həkimə müraciət olunmalıdır. Bəzən şiddətli ağrılar da təhlükəli ola bilər — əgər bu ağrılar dərmanla keçmirsə, yanaşı olaraq qızdırma, halsızlıq, başgicəllənmə və ya bayılma kimi əlamətlər varsa, bu artıq bədənin ciddi bir siqnalı ola bilər.
Aybaşı qanamasında anormallıqlar bir çox səbəbdən qaynaqlana bilər. Hormonal pozğunluqlar, miomalar, endometrioz, polikistik yumurtalıq sindromu (PCOS) və infeksiyalar bu pozuntuların əsas səbəbləri arasındadır. Belə hallar uzun müddət nəzarətsiz qalarsa, qadın sağlamlığı üçün ciddi risklər yarada bilər.
Buna görə də, qadınların menstruasiya dövrlərini izləməsi, dəyişiklikləri vaxtında müşahidə etməsi və lazım gəldikdə həkimə müraciət etməsi çox vacibdir. Öz bədənini tanımaq, ona diqqətlə yanaşmaq və siqnallarını düzgün oxumaq qadının həm fiziki, həm də emosional sağlamlığı üçün əvəzolunmazdır.
Blossom olaraq biz qadınların sağlamlığına önəm verir və hər kəsi aybaşı dövrlərinə dair daha çox məlumatlı olmağa, bədənini izləməyə və özünü qorumağa çağırırıq. Əgər bu məqalədə qeyd olunan simptomlardan hər hansı biri sizdə varsa, tərəddüd etmədən həkimlə məsləhətləşin və sağlamlığınızı nəzarətdə saxlayın. Digər maarifləndirici məqalələrimizə də baxmağı unutmayın!
