💰 BlackRock – Kölgədə gizlənən maliyyə nəhəngi
Dünyada siyasətə, iqtisadiyyata, hətta insanların gündəlik qərarlarına təsir edən çoxlu oyunçular var. Gözümüzün önündə olanları tanıyırıq: hökumətlər, beynəlxalq təşkilatlar, mərkəzi banklar. Amma elə qurumlar da var ki, adı çox da eşidilmir, amma gücü inanılmazdır. Onlardan ən böyüyü isə şübhəsiz BlackRock-dur.
BlackRock kimdir?
BlackRock 1988-ci ildə Nyu-Yorkda Larry Fink adlı bir bankir tərəfindən yaradılıb. Başlanğıcda sadəcə “risk idarəetmə fondu” idi. Amma illər keçdikcə böyüdü, genişləndi və indi dünyanın ən böyük aktiv idarəetmə şirkətinə çevrilib.
Bugünkü mənzərə:
İdarə etdiyi aktivlər – təxminən 10 trilyon ABŞ dolları.
Bu məbləğ Almaniya və Hindistanın ÜDM-lərinin cəminə bərabərdir.
Müştəriləri arasında dövlətlər, pensiya fondları, universitetlər, banklar və dünyanın ən iri şirkətləri var.
Qısacası, pul haradadırsa, BlackRock da oradadır.
“Aladdin” – BlackRock-un gizli silahı
Bəs bu nəhəng şirkəti digərlərindən fərqləndirən nədir? Söhbət yalnız pullardan getmir. BlackRock-un ən böyük gücü texnologiyadadır.
Onların qurduğu Aladdin adlı platforma sadəcə proqram deyil – bu, dünyanın ən böyük maliyyə “super-kompüteri”dir. Aladdin trilyonlarla dollarlıq portfelləri analiz edir, riskləri hesablayır və qərarların arxasında görünməz məsləhətçi kimi dayanır.
Banklar, fondlar, hətta hökumətlər belə bu sistemdən asılıdır. Başqa sözlə, Aladdin maliyyə bazarlarının gizli infrastrukturuna çevrilib.
Dünyaya təsiri
BlackRock-un izi demək olar ki, hər yerdə görünür:
Şirkətlər: Apple, Microsoft, Google, Tesla – hamısında BlackRock-un payı var.
Hökumətlər: Dövlətlərin borc bazarında mühüm oyunçudur.
Enerji və iqlim: “Net-Zero” hərəkatı çərçivəsində enerji şirkətlərinə təzyiq göstərdiyi üçün həm təriflənir, həm də sərt tənqid olunur.
Kriptovalyuta: 2023-cü ildən Bitcoin ETF ilə kripto bazarına güclü giriş edib.
Pul necə qazanır?
BlackRock-un gəlirləri əsasən idarəetmə haqlarından gəlir. Yəni nə qədər çox pul idarə edirsə, bir o qədər qazanır.Şirkətin bazar dəyəri artıq 100 milyard dolları keçib. Rəqibləri var – Vanguard, State Street – amma liderlik hələ ki, əlindən çıxmayıb.
Tənqidlər və risklər
Təbii ki, bu qədər güc BlackRock-a həm hörmət, həm də şübhə gətirir:
“Görünməz hökumət” damğası: Çünki demək olar hər böyük şirkətdə payı var.
Siyasi təsir: İqlim siyasətinə, investisiya qərarlarına təsir etməklə dövlətlərin kursunu dəyişə bilir.
Texniki asılılıq: Dünya maliyyəsi Aladdin sistemindən çox asılıdır. Bir problem olsa, qlobal böhran yarana bilər.
Texnologiya ilə gələcək
Görünən odur ki, BlackRock texnologiya ilə daha da böyüyəcək. Aladdin süni intellektlə birləşdikcə gücü qat-qat artacaq. Kriptovalyuta bazarında mövqeyi güclənəcək, pensiya fondlarının idarəsi isə ona daha çox etibar olunacaq.
Gələcəyə baxış
Bir sözlə, BlackRock yaxın onilliklərdə də “görünməz imperiya” olaraq qalacaq. Hökumətlər borclandıqca, korporasiyalar böyüdükcə, texnologiya inkişaf etdikcə – onun rolu daha da genişlənəcək.
Nəticə
BlackRock sadəcə bir şirkət deyil. O, qlobal iqtisadiyyatın arxa pərdə rejissorudur. Əlindəki trilyonlarla dollar, möhtəşəm texnologiyası və hər yerdə gizli payları ilə həm heyranlıq doğurur, həm də narahatlıq.
Əgər Palantir “məlumat imperiyasıdırsa”, ASML “texnologiyanın ürəyi”dirsə – BlackRock da açıq-aşkar “pulun imperatorudur.”